Bạn có biết: Worldcup là gì? World Cup mấy năm một lần?

Gần 100 năm, qua 22 lần được tổ chức với biết bao khoảnh khắc đã đi vào lịch sử túc cầu thế giới, giờ đây khi World Cup 2022 trên đất Qatar đã khép lại, cũng là lúc Ra Khơi TV cùng bạn giải đáp Worldcup là gì, World Cup mấy năm một lần và xem lại những nốt thăng trầm của giải bóng đá hấp dẫn nhất hành tinh.

Worldcup là gì?

Worldcup, hay đầy đủ là FIFA World Cup, còn gọi là Giải vô địch bóng đá thế giới trong tiếng Việt, được tổ chức và điều hành dưới sự quản lý của Liên đoàn Bóng đá Quốc tế (FIFA) dành cho tất cả các đội tuyển bóng đá quốc gia của những nước thành viên tham dự.

World Cup được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1930 tại Nam Mỹ, với Uruguay là nước chủ nhà. Tính đến nay, đã có tổng cộng 22 kỳ World Cup được tổ chức và có 8 đội bóng đã lên ngôi vô địch. ĐT Argentina là đương kim vô địch của giải đấu sau khi đánh bại Pháp trong trận chung kết năm 2022.

VCK World Cup 2022 trên đất Qatar cũng sẽ là lần cuối cùng giải đấu có sự góp mặt của 32 đội tuyển. Theo đó, số đội tham dự World Cup 2026 sẽ được tăng lên 48. Cơ hội dành cho những đội tuyển nhỏ bé đến với ngày hộ bóng đá lớn nhất thế giới vì thế cũng được tăng lên, Việt Nam là một trong số đó.

World Cup mấy năm một lần?

Kể từ kỳ FIFA World Cup đầu tiên năm 1930, liên đoàn Bóng đá Quốc tế FIFA đã quy định tổ chức cúp vô địch thế giới với chu kỳ 4 năm 1 lần. Chỉ duy nhất vòng chung kết vào năm 1942 và 1946 không thể diễn ra do cuộc chiến tranh thế giới thứ hai.

Theo định nghĩa Worldcup là gì thì đây sự kiện thể thao được được mong đợi nhất hành tinh. Vậy tại sao FIFA không tổ chức World Cup hàng năm để thỏa mãn niềm yêu thích của hàng triệu người hâm mộ thay vì chu kỳ 4 năm 1 lần?

Tất nhiên, mọi chuyện đều có lý do!

Lý do đầu tiên là thể lực của các cầu thủ. Các đội bóng thường phải tham gia từ 4-5 đấu trường trong một mùa giải. Việc nghỉ ngơi và hồi sức vì thế là rất quan trọng, nhất là trong mùa hè (thời điểm diễn ra World Cup), đây là khoảng thời gian lý tưởng để các cầu thủ lấy lại năng lượng sau một thời gian dài tập luyện và thi đấu liên tục.

Nếu Worldcup là gì được diễn ra hàng năm hay thậm chí với mật độ ít hơn 4 năm 1 lần, cũng sẽ khiến các cầu thủ không có thời gian nghỉ ngơi để phục hồi, từ đó dẫn đến nguy cơ chấn thương cũng cao hơn. Đá quá nhiều thì đương nhiên là mệt và chất lượng cũng giảm đi.

Lý do thứ hai liên quan đến lịch sử. Vào thời kỳ sơ khai những năm 1930, việc di chuyển giữa các quốc gia chủ yếu chỉ bằng đường thủy và đường bộ, do đó đây là trở ngại rất lớn.

Cũng vì lý do này mà giải vô địch thế giới trên đất Uruguay cũng chỉ có 13 đội tuyển tham gia. Ngoài 7 nước từ Nam Mỹ thì có thêm sự góp mặt của 4 nước từ Châu Âu và 2 nước Bắc Mỹ. Quãng đường di chuyển quá xa như vậy chẳng khác nào “hành xác”, nên mật độ tổ chức 4 năm 1 lần ngày đó là hợp lý.

Lý do thứ ba là về kinh tế. Đối với các nước chủ nhà, việc phải chuẩn bị sân bãi, cơ sở hạ tầng, khách sạn, nhà hàng,… để đón tiếp hơn 5 triệu người hâm mộ từ khắp nơi trên thế giới sẽ là một gánh nặng rất lớn về tài chính.

Thêm vào đó, sẽ rất ít quốc gia có thể sẵn sàng để đăng cai World Cup nếu thời gian chuẩn bị chỉ có 1 đến 2 năm.

Cuối cùng là lý do về mặt… tâm lý. 4 năm có lẽ là thời gian chờ đợi hoàn hảo đối với cả cầu thủ và người hâm mộ. Đội bóng nào cũng muốn giành chiến thắng và thi đấu với 100% sức lực vì rất khó có cơ hội sửa sai. Còn giới mộ điệu sẽ lại được tận hưởng không khí bóng đá đỉnh cao đến từ các đội bóng hàng đầu thế giới.

Người ra thường nói, cái gì nhiều quá cũng nhàm, và với bóng đá cũng vậy. Khán giả chỉ cần 4 năm 1 lần được sống cùng những trận cầu sôi động của môn thể thao hấp dẫn nhất hành tinh này, thế là đủ.

Lịch sử Worldcup là gì?

Ý tưởng tập hợp những ĐTQG mạnh nhất thế giới tranh chức vô địch trong một giải đấu bắt đầu từ những năm 1920, do Jules Rimet – cựu chủ tịch FIFA khởi xướng.

Ở giai đoạn này, tổ chức FIFA non trẻ (thành lập năm 1904) đang nổ ra những cuộc tranh cãi không ngừng giữa hai khái niệm bóng đá nghiệp dư và chuyên nghiệp.

Cụ thể trước khi Worldcup là gì ra đời, có một giải đấu cũng quy tụ nhiều đội tuyển hàng đầu thế giới về tranh tài là Thế vận hội Olympic. Tuy nhiên, sự kiện này chỉ cho phép các cầu thủ nghiệp dư góp mặt nên chất lượng chuyên môn không thể nào đáp ứng được nhu cầu của người hâm mộ.

Trong cuộc họp thường niên của FIFA năm 1928 tại Hà lan, Henri Delaunay (người đang giữ chức vụ Tổng thư ký) đã đưa ra đề xuất mang tính đột phá. Theo đó, các ĐTQG không thể chỉ bó hẹp với cầu thủ nghiệp dư như khuôn khổ Thế vận hội mà có quyền cử những cầu thủ giỏi nhất đến chơi tại một đấu trường có đẳng cấp cao nhất.

Ngay lập tức, đề xuất thành lập giải vô địch thế giới của Delaunay đã nhận được sự ủng hộ rất lớn trong nội bộ FIFA với 25 phiếu thuận và 5 phiếu chống. World Cup chính thức được thông qua và giải đấu sẽ được ra mắt vào năm 1930.

Tên gọi chính thức đầu tiên của giải đấu này là World Cup (Cúp thế giới), sau đó là Cup Jules Rimet và sau cùng là FIFA World Cup (Giải vô địch bóng đá thế giới) từ 1974 đến nay.

Kỳ World Cup đầu tiên

Cúp thế giới đầu tiên năm 1930 được tổ chức tại Uruguay cũng là VCK World Cup được tổ chức tại một địa điểm duy nhất (thủ đô Montevideo). Có 13 ĐTQG tham dự và chiếc cúp vàng mang tên “Jules Rimet” đã lọt vào tay La Celeste sau khi họ đánh bại ĐT láng giềng Argentina trong trận chung kết với tỉ số 4-2.

Nassazzi – Đội trưởng của Uruguay trở thành cầu thủ đầu tiên có vinh dự nâng cao cúp Nữ thần chiến ngay trên sân nhà Estadio Centenario trước 80.000 CĐV.

Ngoài ra, tuyển thủ đầu tiên đưa tên mình vào danh sách ghi bàn trong lịch sử Worldcup là gì là cầu thủ người Pháp Lucient Laurent. Còn Guillermo Stabile (chân sút người Argentina) giành giải thưởng vua phá lưới đầu tiên tại World Cup với 8 bàn thắng.

Năm 1934, Italia trở thành quốc gia thứ 2 đăng cai một kỳ World Cup. Vòng chung kết lần này tại châu Âu quy mô hơn rất nhiều khi có đến 8 thành phố tại Ý tham gia tổ chức.

Cũng giống như kỳ World Cup đầu tiên, nước chủ nhà lại là những người giành chiến thắng. Thắng lợi 2-1 trước Tiệp Khắc ở trận đấu cuối cùng, giúp Azzurri lần đầu tiên bước lên đỉnh thế giới.

Trước khi thế chiến thứ hai nổ ra làm gián đoạn 2 kỳ WC vào các năm 1942 và 1946, Cúp thế giới lần thứ 3 đã được tổ chức năm 1938 trên đất Pháp. Ngày đó, ai cũng nghĩ Brazil với “Viên kim cương đen” Leonidas sẽ đăng quang khi họ trình diễn thứ bóng đá vô cùng ấn tượng và hiệu quả.

Thế nhưng, trong trận bán kết trước ĐKVĐ Italia, HLV Ademar Pimenta của Selecao lại quyết định “cất” Leonidas cho trận chung kết, và cuối cùng khiến đội bóng vàng xanh phải trả giá khi thất bại với tỉ số 1-2.

Vượt qua trở ngại lớn nhất Brazil, đội bóng thiên thanh không mấy khó khăn để hạ gục ĐT Hungary với tỉ số 4-2 ở trận chung kết. Huyền thoại Giuseppe Meazza cùng các đồng đội trở thành đội bóng đầu tiên bảo vệ thành công ngôi vô địch trong lịch sử Worldcup là gì, thành tích mà sau này chỉ duy nhất Brazil có thể tái lập vào các năm 1958 và 1962.

Nhà vua Brazil xuất hiện

Sau 12 năm bị gián đoạn bởi thế chiến thứ 2, VCK World Cup lần thứ 4 được trở lại Nam Mỹ, lần này là tại Brazil vào năm 1950. Với lợi thế chủ nhà, Selecao được kỳ vọng sẽ lần đầu tiên lên bước lên ngôi vô địch, nhưng họ lại gục ngã trước ngưỡng cửa thiên đường ngay trong trận đấu cuối cùng trước Uruguay. La Celeste có lần thứ 2 đăng quang.

Đến năm 1954, kỳ WC ở Thụy Sĩ thực sự là một bữa tiệc bàn thắng cho người hâm mộ khi có đến 140 bàn thắng được ghi chỉ sau 24 trận đấu. “Đội bóng vàng” Hungary với những Sandor Kocsis hay Ferenc Puskas có tới 25 lần sút tung lưới đối phương và thẳng tiến đến trận chung kết bằng một lối chơi tấn công hủy diệt.

Tuy nhiên cũng như ĐT Brazil 4 năm trước, thế hệ vàng của Hungary lại gục ngã trước sự lì lợm “cỗ xe tăng” Đức và đành chịu thua với tỷ số 2-3.

Từ kỳ Worldcup là gì đầu tiên, không ai nghĩ phải mất đến 28 năm ĐT hùng mạnh Brazil mới có lần đầu tiên lên ngôi tại một kỳ WC.

Giải đấu năm 1958 trên đất Thụy Điển cũng chứng kiến kỷ lục vô tiền khoáng hậu của “Vua phá lưới” Just Fontaine, khi tiền đạo tuyển Pháp ghi đến 13 bàn thắng, kỳ tích mà chưa có bất kỳ chân sút cự phách nào có thể lặp lại.

Tuy nhiên, như chuyên trang livescore RakhoiTV đã nói, đây là giải đấu mà nhà vua Brazil xuất hiện với 2 thiên tài kiệt xuất Garrincha và Pele trong đội hình. Vua bóng đá Pele lập một cú đúp trong trận chung kết giúp Selecao đè bẹp đội chủ nhà Thụy Điển với tỉ số 5-2.

4 năm sau, dù Pele gặp chấn thương ngay trong giai đoạn vòng bảng, nhưng các các vũ công Samba cùng “phù thủy” Garrincha lại tiếp tục đứng trên đỉnh thế giới khi bảo vệ thành công ngôi vương ở Chile năm 1962.

Bóng đá trở về cội nguồn

World Cup 1966 trên đất Anh, Bắc Triều Tiên trở thành đội bóng châu Á đầu tiên lọt vào vòng tứ kết, họ còn tạo địa chấn khi hạ gục Italia với tỉ số 1-0. Nhưng đây là vòng chung kết của đội chủ nhà.

ĐT Anh gặp Tây Đức trong trận chung kết và cú hattrick lịch sử của tiền đạo Geoff Hurst đã giúp “Tam sư” giành chiến thắng với tỷ số 3-2. Người xuất sắc nhất World Cup 66 là huyền thoại của Old Trafford, Bobby Charlton. Nhưng đây cũng là chức vô địch WC đầu tiên và duy nhất của ĐT Anh cho đến lúc này.

World Cup 1970 được đánh giá là vòng chung kết hay nhất từ trước đến nay với rất nhiều trận đấu đã đi vào lịch sử. Trận chung kết có sự góp mặt của 2 cái tên xuất sắc nhất, Brazil và Ý.

Cả hai là đại diện cho hệ thống tư tưởng bóng đá đối lập nhau hoàn toàn. Một bên là lối chơi tấn công đầy ngẫu hứng, còn một bên là hiện thân của trường phái phòng ngự Catenaccio khoa học và thực dụng.

Pele cùng ĐT Brazil cùng lối chơi tấn công quyến rũ của mình đã “vùi dập” những người Italia với tỷ số 4-1. Họ trở thành đội đầu tiên có lần thứ 3 lên đỉnh thế giới và vĩnh viễn đoạt cup “nữ thần chiến thắng”.

Sau vua là hoàng đế và cậu bé vàng

World Cup 1974 chứng kiến cặp đấu “kinh thiên động địa” giữa bóng đá tổng lực của Hà Lan cùng lối chơi khoa học của người Đức trong trận chung kết. Đây cũng là cuộc đối đầu của “hoàng đế” Beckenbauer và “thánh” Johan Cruyff. Khác với Mexico 1970, lần này ĐT Đức cùng lối chơi thực dụng của mình đã giành chiến thắng.

Đến Argentina tại kỳ Worldcup là gì năm 1978, việc thiếu vắng nhạc trưởng Johan Cruyff khiến  “thế hệ vàng” của bóng đá Hà Lan một lần nữa thất bại ở trận đấu cuối cùng với tỷ số 1-3 trước đội chủ nhà Argentina.  

4 năm sau, sau khi vừa trải qua những năm tháng đen tối nhất lịch sử do scandal bán độ. ĐT Ý với tiền đạo chủ lực Paolo Rossi đã xuất sắc đi đến trận chung kết. Họ hạ gục ĐT Tây Đức 3-1 và có lần thứ 3 lên ngôi sau 44 năm chờ đợi, còn người hùng Paolo Rossi trở thành vua phá lưới và cầu thủ xuất sắc nhất giải.

World Cup 1986 cả thế giới phải ngước nhìn “cậu bé vàng” Maradona với những kỹ năng xử lý bóng bậc thầy, đầy khôn ngoan, lọc lõi. Tất cả tài năng và mọi cung bậc cảm xúc đều được El Pelusa thể hiện giải đấu này, tiêu biểu là kiệt tác solo ghi bàn vào lưới ĐT Anh sau khi vượt qua đến 6 cầu thủ đối phương. Đây cũng là bàn thắng đẹp nhất thế kỉ 20.

Ở trận chung kết dù phải đối mặt với “cỗ xe tăng” Đức của HLV Franz Beckenbauer, nhưng “cậu bé vàng” và các đồng đội vẫn giành thắng lợi chung cuộc 3-2. 8 năm, 2 lần lên đỉnh thế giới, Maradona cùng Albicelestes đã đi vào lịch sử.

World Cup trong thế kỷ 21

World Cup 1990, “Hoàng đế” Franz Beckenbauer đi vào lịch sử khi vô địch World Cup cùng ĐT Đức trên hai cương vị cầu thủ và HLV, họ cũng trả món nợ thành công với “cậu bé vàng” trong trận chung kết.

Tại USA 1994, không chỉ chứng kiến bi kịch của “số 10 vĩ đại” Maradona vì scandal sử dụng doping, mà còn chứng kiến một “số 10 kiệt xuất” khác, đó là Roberto Baggio. Tuy nhiên, nhạc trưởng của Italia kết thúc giải đấu trên xứ cờ hoa trong nước mắt khi chính anh là người sút hỏng quả đá luân lưu cuối cùng và đành ngậm ngùi nhìn Brazil có lần thứ 4 lên ngôi vô địch. 

Đến VCK 1998 tại Pháp, Worldcup lần đầu tiên được mở rộng lên thành 32 đội. Zidane và Ronaldo, hai cầu thủ xuất sắc nhất ĐT Pháp và Brazil đã dẫn dắt đội bóng của mình vào đến trận đấu cuối cùng. Zidane cùng Les Bleus đè bẹp Brazil 3-0 trong ngày mà “người ngoài hành tinh” lại thi đấu sa sút lạ thường. Pháp lần đầu tiên lên ngôi tại 1 kỳ WC.

World Cup 2022, giải đấu lần đầu tiên được tổ chức tại châu Á, với 2 nước chủ nhà là Nhật Bản và Hàn Quốc. Đây cũng là năm bộ 3R hủy diệu của Brazil gồm Ronaldo-Rivaldo-Ronaldinho đã hoàn toàn thống trị giải đấu.

Ngay cả sự lì lợm của “Cỗ xe tăng” Đức cũng cũng không thể ngăn cản được Rô béo và đồng đội lên ngôi. Brazil chính thức trở thành nhà vua của bóng đá thế giới khi có tới 5 lần lên ngôi vô địch.

Các kỳ World Cup tiếp theo chứng kiến sự lên ngôi của những Italia (World Cup 2006), Tây Ban Nha (WC 2010), Đức (2014), Pháp (2018); và mới nhất là Argentina của Lionel Messi khi xuất sắc lên đỉnh thế giới tại kỳ World Cup 2022.

Các đội vô địch World Cup trong lịch sử?

Như vậy, gần một thế kỷ ra đời và phát triển, giải vô địch thế giới chứng kiến tổng cộng 8 nhà vô địch với cái tên dẫn đầu là đội tuyển quốc gia Brazil (5 chức vô địch). Xếp ngay sau lần lượt là Đức (4), Italia (4), Argentina (3), Uruguay (2), Pháp (2), Anh (1) và Tây Ban Nha (1). 

Đây đều là những tập thể hoàn toàn xứng đáng với chức vô địch World Cup bằng tài năng, nỗ lực và khao khát của họ.

Để định nghĩa Worldcup là gì ư? Ta có thể nói, đây là giải đấu của những khoảnh khắc thăng hoa và những sai lầm, là lằn ranh mong manh giữa chiến thắng ngọt ngào và thất bại cay đắng, với những kịch bản mà không ai có thể đoán định.

Người ta yêu World Cup bởi tính giải trí, bất ngờ và luôn tận hưởng mọi trận đấu với niềm cảm hứng bất tận… Bóng đá là môn thể thao vua cũng vì thế!