Pressing là gì? Đơn giản hóa chiến thuật cùng Ra Khơi TV
Chào mừng các bạn đã quay trở lại với chuyên mục tin tức bóng đá quốc tế trên nền tảng của Rakhoi TV. Hôm nay, chúng ta sẽ đến với chủ đề về chiến thuật pressing là gì?
Pressing là một cụm từ rất thông dụng trong thế giới bóng đá ngày nay, thậm chí là sự thông dụng của nó cũng đã vượt qua cả khuôn quả bóng đá và len lỏi vào cuộc sống cũng như là rất nhiều lĩnh vực khác.
Nhiều khi cứ sơ hở là ta lại nghe thấy cụm từ pressing. Chẳng hạn như mỗi buổi chiều giờ tan sở khi đi làm về, bạn thoát được khỏi cảnh tắc đường và về nhà đúng giờ. Xin chúc mừng bạn đã thoát pressing thành công.
Vậy pressing là gì, có phải cứ chơi pressing mới được gọi là bóng đá hiện đại và liệu chiến thuật pressing bây giờ mới xuất hiện hay nó đã có từ lâu rồi. Cùng Ra Khoi TV tìm hiểu ngay nhé.
Pressing là gì?
Bóng đá thế giới vẫn luôn biến đổi với những nguyên tắc và lối chơi mới để tạo ra những sự phát triển và vận động theo thời gian. Thực tế thì cụm từ pressing vốn không phải quá mới mẻ, mà trước đây cũng đã có rất nhiều cầu thủ có năng lượng tràn trề vẫn luôn cố gắng gây áp lực và tranh đoạt bóng mọi lúc mọi nơi.
Một huấn luyện viên lão làng như Marcelo Bielsa đã từng làm điều đó và bạn cũng đã từng thấy khi ông dẫn dắt Leeds United chơi tại Premier League. Hay những người Hà Lan cũng đã làm điều như vậy với Johan Cruyff.
Tuy nhiên vào thời điểm những năm 1990 và đầu thập niên 2000, sẽ chẳng thể có cầu thủ nào đủ sức để đá với một phong cách như vậy trong xuyên suốt cả trận đấu và xuyên suốt một mùa giải ở cấp độ cao nhất.
Thế nên việc gây áp lực cùng lối đá pressing là gì dù rằng nó có, nhưng chưa thể trở thành một hệ thống, bởi nhiều hạn chế của tính thời đại.
Có lẽ chẳng ở đâu như tại Đức, khi họ đã đưa chiến thuật này trở thành một lối chơi đặc trưng, với tư duy của những huấn luyện viên thời đại trước như Ralf Rangnick, cho đến những người sau này nổi tiếng hơn và đang là thế hệ những huấn luyện viên hàng đầu của Đức hiện tại như những Hansi Flick, Jurgen Klopp hay Thomas Tuchel.
Nguyên tắc trong lối đá pressing là gì?
Nguyên tắc cơ bản trong lối chơi pressing là gì chính là tạo ra áp lực tầm cao lên đối thủ. Nó không phải là câu chuyện về chiến thuật mà nó giống như một đòn tâm lý cơ bản, như cái cách mà huấn luyện viên Jurgen Klopp đã giải thích:
“Khi đối thủ cầm bóng, họ sẽ có vài giây để suy nghĩ rằng sẽ phải làm gì tiếp theo với quả bóng. Khi đó, các cầu thủ của ông sẽ ập vào và gây áp lực, cướp bóng trong chân lúc họ đang hoảng loạn”
Nói vui một chút, nó cũng giống như những du khách nước ngoài khi đến Việt Nam. Lúc sang đường, người nước ngoài nhìn vào dòng xe cộ đi lại sẽ khiến cho họ có cảm giác như cả trăm chiếc xe đang lao thẳng vào người mình vậy, và chắc chắn họ sẽ thấy lo lắng, sợ hãi và cả choáng ngợp nữa. Liệu họ có dám đặt chân để bước qua đường?
Cầu thủ bóng đá cũng vậy, khi bị pressing, họ rất dễ mất bình tĩnh và để mất bóng.
Những phong cách chơi pressing
Định nghĩa về lối đá pressing là gì cũng có rất nhiều loại. Ở đây, Rakhoi Link sẽ không ám chỉ những câu chuyện ngoài lề như là pressing trọng tài, pressing đồng đội hay pressing phóng viên.
Mà trong bóng đá, pressing thường có các dạng như pressing tầm thấp, pressing tầm trung và nổi tiếng nhất hiện tại sẽ là pressing tầm cao.
Theo đó, pressing tầm thấp là kiểu chơi chỉ tạo áp lực khi đối thủ tiến vào khu vực cuối sân hay nói cách khác, nó chính là lối đá dựng xe bus thường thấy ở những đội bóng được “Người đặc biệt” Jose Mourinho dẫn dắt.
Pressing tầm trung sẽ là cách đá mà đa số các đội bóng thực hiện. Chỉ khi bóng đi qua phần sân của mình thì họ mới bắt đầu gây áp lực.
Những năm 1990 và những năm 2000, thì đây sẽ là cách đá phổ biến nhất, còn giai đoạn 2010 với những sự xuất hiện của Gegenpressing, lối đá gây áp lực tầm cao đã nổi lên và nó cũng là thể loại pressing là gì được nhiều người biết đến nhất hiện nay.
Để nói riêng về câu chuyện gây áp lực tầm cao thì chúng ta sẽ cần có sự đồng bộ và tính thống nhất trong việc này. Mà 4-3-3 sẽ là sơ đồ phù hợp nhất để triển khai lối đá pressing tầm cao hiệu quả.
Làm sao để chơi pressing tầm cao?
Hãy lấy ví dụ về Liverpool, một đội bóng mà dù rằng không mấy khi bạn xem họ đá thì chắc chắn trong quãng thời gian qua, cứ nhắc đến đội bóng đang được dẫn dắt bởi HLV Jurgen Klopp, là mọi người sẽ lập tức nghĩ ngay đến câu chuyện của pressing tầm cao.
Khi Liverpool dâng cao gây áp lực, tiền đạo trung tâm là người sẽ di chuyển vào giữa hai trung vệ, nhằm ngăn chặn không cho trung vệ đang cầm bóng có thể chuyền cho người còn lại và chia cắt bộ đôi này.
Trong khi đó, thì hai chân chạy cánh sẽ là những người di chuyển theo hướng vòng cung để vừa chắn hướng chuyền ra hai biên cho các hậu vệ, vừa bó hẹp đi không gian hoạt động của người đang cầm bóng.
Ở phía dưới, 2 trong số 3 tiền vệ trung tâm cũng sẽ dâng lên để theo hai tiền vệ của đối thủ, nếu như các tiền vệ này có ý định lùi xuống nhằm giải vây cho các đồng đội. Tương tự sẽ là hai hậu vệ cánh, những người sẽ theo sau hai cầu thủ phía trên, kể cả khi họ có lùi xuống thấp hơn để nhận bóng.
Khi đó, nếu như đối thủ hoảng loạn và mất bóng, vậy thì Liverpool sẽ ngay lập tức có một pha tấn công nguy hiểm, đánh thẳng vào những rối loạn của đội bạn. Hoặc nếu như đối thủ vội vàng phá bóng lên phía trên, thì ở đó sẽ có một Virgil van Dijk (người rất mạnh trong không chiến và tranh chấp) để thu hồi lại bóng cho The Kop.
Như vậy, chỉ từ một ý tưởng khá đơn giản, đó là dâng cao tạo áp lực và cướp bóng rát ngay từ khâu triển khai đầu tiên của đối thủ, mà HLV người Đức đã hình thành nên cả một hệ thống lối chơi pressing là gì đặc trưng cho Liverpool.
Nhưng tất nhiên nói thì vẫn sẽ luôn dễ hơn làm và vấn đề sẽ là làm thế nào để pressing một cách đồng bộ thành cả một hệ thống. Và làm sao để biết lúc nào phải pressing, còn lúc nào thì không? Bởi vì nếu như không di chuyển đồng bộ, khi đó việc gây áp lực sẽ không có tác dụng nếu như đối thủ thấy một kẽ hở để luân chuyển bóng lên phía trên.
Cách thiết lập pressing hiệu quả
Để giải quyết hai vấn đề này, thì chúng ta sẽ cần nắm vững về hai khái niệm bẫy (pressing trap) và một điều mà chúng ta tạm gọi đó là chiếc công tắc (pressing trigger). Chỉ cần bật công tắc đó lên, là cả đội bóng sẽ lao vào con mồi.
Sẽ có nhiều kiểu loại công tắc và nhiều kiểu loại bẫy khác nhau khi triển khai lối đá pressing là gì, nhưng nguyên tắc cơ bản của nó vẫn sẽ là dồn đối thủ vào điểm yếu của họ.
Ví dụ cụ thể, nếu như đối phương có một trung vệ lệch phải là một người lóng ngóng, chậm chạp và không chuyền bóng tốt. Vậy thì cái bẫy giăng ra ở đây là hai chân chạy cánh ép vào, các tiền vệ gây áp lực lên tuyến tiền vệ, còn tiền đạo trung tâm sẽ chia cắt sợi dây liên lạc giữa cầu thủ đó với trung vệ còn lại, và rồi họ sẽ cướp lại bóng.
Nhưng khi nào công tắc sẽ được bật lên, đó sẽ là khi trung vệ lệch phải trong ví dụ này nhận bóng. Khi đó thì các vị trí sẽ biết đây là dấu hiệu để bắt đầu gây áp lực vào đối thủ. Khi trung vệ nhận bóng như trên hình phát hiện mình đã bị rơi vào bẫy thì cũng đã muộn.
Cũng giống như trong cuộc sống, đôi khi bạn cũng cần phải tỉnh táo để né những tình huống kiểu như vậy, kẻo lại dính phải những “trap” không ngờ tới nhắm vào chính mình.
Lấy ví dụ trong một ngày đẹp trời, bạn đi làm về và quyết định tập chạy bộ trong công viên vào buổi tối. Bạn bỗng thấy một cô gái xinh xắn ngồi một mình trên ghế đá và chẳng có ai ở xung quanh cả. Bạn quyết định tiến tới hỏi thăm, rồi thì từ đâu bỗng nhiên bốn phía xuất hiện một loạt các thanh niên cởi trần xăm trổ nào đó bao quanh lấy bạn.
Tất nhiên là trong tình huống như vậy, bạn sẽ cảm thấy vô cùng bối rối và một nụ cười sẽ không đủ để giải quyết được tình huống này. Mất vài giây thì bạn mới có thể nhận ra là mình đã rơi vào bẫy và chính cái lúc mà bạn bị cô gái kia thu hút rồi tiến tới, đó sẽ là công tắc cho những gã côn đồ tiến ra.
Tương tự như thế, bẫy và công tắc khi thi triển pressing là gì cũng vậy. Tuy nhiên, mục đích của lối chơi pressing cũng sẽ là điều mà khá nhiều người nhầm lẫn. Không phải pressing nào cũng sẽ giống nhau và có chung mục đích.
Mục tiêu của lối đá pressing
Ví dụ như với Liverpool, mục đích của họ sẽ là cướp bóng ở càng gần khung thành của đối thủ càng tốt, nhằm để tấn công ngay lập tức và ghi bàn. Thế nên, cường độ chơi của The Kop thường sẽ có phần gay gắt và mạnh mẽ hơn, giống như người ta vẫn nói nó như một “bản nhạc rock”.
Còn với HLV Pep Guardiola khi triển khai lối chơi pressing cho Man City, mục đích của ông khi gây áp lực, đó là khóa chặt khả năng lên bóng của đối thủ, cướp lại bóng, và sau đó đội bóng của ông sẽ tiếp tục luân chuyển và kiểm soát thế trận để đá theo bài vở mà đội ông đã dựng sẵn. Cách đá này sẽ có phần nhẹ nhàng hơn so với Liverpool.
Tổng quan lại, dù rằng áp dụng cách gây áp lực nào thì các đội bóng vẫn thường chơi trong nguyên tắc 5-5 với sơ đồ WM cổ điển. Đó sẽ là 5 người phòng ngự và 5 người tấn công. Trong đó, 5 người tấn công sẽ chính là những người tiến hành gây áp lực tầm cao.
Một trong những đội bóng cũng cực kỳ nổi tiếng với lối chơi pressing là Bayern Munich. Khi hùm xám có phong độ cao nhất, họ thậm chí tự tin đến mức dồn ép quân số lớn lên đến 6 người để tham gia pressing và bóp nghẹt đối phương.
Ở phần sân nhà, họ chỉ giữ lại 4 cầu thủ trong việc phòng ngự, mà ngay cả những cái tên phòng ngự này cũng sẽ thường xuyên di chuyển quá vạch giữa sân để có thể tiếp ứng khi cần.
Điểm yếu của Pressing là gì?
Cuối cùng, chúng ta cũng sẽ phải nói đến điểm yếu của lối chơi pressing là gì? Bởi vì trong bóng đá, sẽ chẳng có một điều gì là trọn vẹn, mọi thứ đều sẽ có ưu nhược và cả những biến số không thể nào đoán trước.
Ngay cả trước khi bóng lăn, bạn có thể đọc và chỉ ra lối chơi của cả hai đội như cái cách mà chúng ta vẫn hay làm đó là nhận định. Thì thực tế, chẳng thể nào dự đoán nổi kết quả chính xác cuối cùng của một trận đấu. Có chăng, ta chỉ tiên liệu được cái cách mà 2 đội sẽ chơi ra sao mà thôi.
Như RakhoiTV đã nói, pressing có nhiều tác dụng nhưng ngược lại, nó cũng có những điểm yếu và điều đầu tiên mà ai cũng đã rõ đó chính là… thể lực.
Thể lực sẽ không cho phép bạn hoạt động liên tục ở cường độ cao, các đội bóng sẽ thay đổi lối chơi pressing linh hoạt theo tính thời điểm và phải tính toán nhân sự phù hợp. Vốn dĩ, con người không phải là những cỗ máy để có thể chạy liên tục cỡ đó, trong cả 90 phút.
Và kể cả là bạn có thể làm được như vậy trong 90 phút, liệu bạn có thể làm điều đó trận này sang trận khác trong suốt một mùa giải đỉnh cao dài kéo dài hơn 9 tháng trời. Chắc chắn là không thể.
Ta đã từng chứng kiến một Liverpool vô cùng rệu rã và bạc nhược ở mùa giải 2020/21, khi mới chỉ trước đó, họ là nhà vua tại Ngoại hạng Anh 2019/20 hay Champions League 2018/19. Đó là minh chứng rõ ràng nhất.
Điều thứ hai chính là những khoảng trống lộ ra phía sau khi dâng đội hình lên cao. Đặc biệt là những khoảng trống nơi hai đường biên, đó sẽ là vị trí mà đối phương khai thác nhiều nhất.
Hãy nhìn xem, cứ mỗi khi gặp Liverpool tại đấu trường Champions League, là Real lại tiếp tục thực hiện cái bài đánh quen thuộc này năm này qua tháng khác, họ cứ nhắm yếu điểm này mà khoét. Đó là điều mà chúng ta đã thấy.
Lời kết
Có lẽ, trong tương lai thì lối đá pressing sẽ không còn là một xu thế, bởi bóng đá vẫn sẽ luôn như vậy. Sắp tới, có thể là một sự kết hợp giữa gây áp lực tầm cao tùy theo tính thời điểm nhằm tránh kiệt sức và chuyển trạng thái tốc độ, cùng với những cái bẫy dụ dỗ đối thủ pressing dâng cao, để khoét vào phía sau như cái cách mà Brighton vẫn hay làm gần đây.
Tất cả sẽ khiến cho mọi thứ trở nên khó đoán hơn và cũng sẽ hấp dẫn hơn. Trái ngược với pressing tầm cao sẽ là phòng ngự lùi sâu, có người sẽ xem đó là thứ bóng đá hắc ám, có người gọi là nghệ thuật phòng ngự, nó sẽ tùy theo cảm nhận của từng cá nhân.
Hy vọng, bài viết về góc chiến thuật pressing là gì đã phần nào cung cấp được thông tin hữu ích đến bạn đọc. Chào tạm biệt và hẹn gặp lại ở những bài viết tiếp theo trên nền tảng của Ra Khoi TV.
